NAJPRAKTYCZNIEJSZE PODEJŚCIE DO REKRUTACJI W SPRZEDAŻY: pytania i ocena umiejętności

Invalid Date

Two microphones on green stands against a pink background |Raynet CRM

Ten artykuł jest kontynuacją szerszego tematu związanego z headhuntingiem sprzedażowym. W pierwszej części skupiliśmy się głównie na poszukiwaniu potencjalnych kandydatów w celu umówienia pierwszej rozmowy telefonicznej lub innej bezpośredniej interakcji, wyborze odpowiednich kanałów i narzędzi, tworzeniu skutecznych wiadomości oraz wykorzystaniu LinkedIn jako najpotężniejszego narzędzia rekruterów i headhunterów.

Dlatego ta część zaczyna się od nawiązania rozmowy (dowolnym kanałem) z potencjalnym kandydatem i umówienia pierwszej rozmowy telefonicznej.

Wyjaśnimy również, dlaczego rekrutacja przedstawicieli handlowych jest tak specyficzna i dlaczego wymaga maksymalnie praktycznego podejścia.

Sprawdź, jakie kroki musisz podjąć, zanim w końcu uściśniesz dłoń kandydata:

Przełamywanie lodów

1. PIERWSZA ROZMOWA Z KANDYDATEM – ROZMOWA WSTĘPNA / SCREENINGOWA

Rozmowy screeningowe oszczędzają Twój czas. W pierwszej rundzie nie musisz spotykać się z każdym osobiście. Najpierw zadzwoń, przeprowadź rozmowę, a spotkanie na miejscu zaplanuj dopiero wtedy, gdy upewnisz się, że oczekiwania obu stron się pokrywają.

Nawet jeśli nie masz żadnego doświadczenia w rekrutacji — nie panikuj. Umiejętności sprzedażowe bardzo się tutaj przydadzą. Zanim zaczniesz rozmawiać z kandydatami, przygotuj sobie skrypt rozmowy. Tak samo jak w sprzedaży — nie po to, żeby go czytać, ale żeby przeprowadzić Cię przez rozmowę. Zapisz pytania, które chcesz zadać i o których nie możesz zapomnieć, oraz wszystkie informacje o stanowisku.

Ponieważ to Ty inicjujesz rozmowę i „zwabiasz” kandydata do firmy, zacznij od krótkiego przedstawienia oferty. Ponieważ się nie zgłosili, prawdopodobnie nie robili żadnego researchu na temat firmy czy stanowiska i mogą nie znać kontekstu.

Ich nastawienie to raczej: „Może mają coś ciekawego, nie zaszkodzi posłuchać”. Jeśli jednak zrobili research — punkt dla nich! Dobrze przedstawiona firma i stanowisko zazwyczaj skutkują świetną rozmową, a kandydaci doceniają Twój czas, energię i szczerość.

Metodykę kwalifikacji sprzedażowej BANT(C) stosujemy nie tylko przy klientach, ale również przy rozmowach z kandydatami. W rekrutacji stosuje się też podobną metodę QIAA (Qualified, Interested, Affordable, Available).

Struktura naszego skryptu rozmowy wygląda tak:

Rapport

Krótka rozmowa na rozluźnienie, żeby ocenić energię drugiej strony.

Firma i stanowisko

Wyjaśnienie, kontekst, przedstawienie oferty, krótki pitch.

Pytania do kandydata

Jaka jest ich obecna sytuacja — czy aktywnie szukają, czy tylko sondują rynek? Dzięki temu wiesz, jakiego poziomu zainteresowania się spodziewać.

Doświadczenie — Przygotuj listę pytań pod kątem tego, czego szukasz u nowego pracownika oraz pytania związane ze sprzedażą, np.:

  • Czy zajmowali się akwizycją?
  • Jak wygląda ich strategia akwizycji?
  • Jaki mają współczynnik konwersji lead -> szansa sprzedaży?
  • Czy realizowali swoje cele sprzedażowe?
  • Czy są typem huntera czy farmera?

Pytania BANT(C) — również dostosowane do Twoich potrzeb i wymagań stanowiska:

  • B – BUDŻET – Jakiego poziomu finansowego oczekują na nowym stanowisku?
  • A – AUTORYTET – Jakie mogą być przeszkody (np. brak mobilności, niemożność częstych podróży)?
  • N – POTRZEBA – Czego szukają w nowej pracy (przełożony, zespół, kultura, zakres pracy, branża itd.)? Znając ich potrzeby, masz większą szansę „sprzedać” im to, czego chcą — ale bez ściemy!
  • T – CZAS – Kiedy mogą zacząć?
  • C – KONKURENCJA – Czy rozmawiają z innymi firmami, mają zaplanowane rozmowy, podpisują już jakieś umowy? Dzięki temu wiesz, jak szybko musisz działać.

Języki, prawo jazdy itd.

Nie zapomnij zapytać o wymagane kompetencje albo je przetestować.

Potwierdź dopasowanie i chęć kontynuacji oraz ustal kolejne kroki

Jeśli nie musisz wcześniej konsultować się z zespołem, zaplanuj spotkanie od razu, póki trwa entuzjazm.

Kawa czy herbata?

2. SPOTKANIE NA MIEJSCU – ROZMOWA KWALIFIKACYJNA

Przedstawiciele handlowi potrafią się sprzedać. Ich osiągnięcia i umiejętności mogą brzmieć imponująco — niezależnie od tego, czy są prawdziwe, czy nie. Dlatego właśnie kandydaci na stanowiska sprzedażowe są często testowani podczas rozmów kwalifikacyjnych.

To jednak czasochłonne, więc zanim zaprosisz kandydata na assessment center, zadawaj jak najwięcej pytań behawioralnych, aby od razu wyeliminować niedopasowane osoby.

Struktura rozmowy kwalifikacyjnej w sprzedaży może wyglądać następująco:

Rapport

Krótka rozmowa na rozluźnienie, by ocenić energię drugiej strony.

Pytania do kandydata

Pogłęb pytania dotyczące doświadczenia. Jeśli nie zebrałeś pełnych informacji BANT(C) (lub QIAA), to najlepszy moment, by to zrobić.

Nie daj się zwieść powierzchownym odpowiedziom — zadawaj pytania pogłębiające: „Dlaczego?”, „Dlaczego uważasz, że tak się stało?”, itp.

Przykłady pytań rekrutacyjnych:

  • Dlaczego chcieliby sprzedawać Twoje rozwiązanie – Obserwuj, czy uznali Cię za wart(a) ich czasu i czy zrobili research na temat Twojej firmy, klientów, konkurencji itd.
  • Jakiej metodologii sprzedaży używają – Obserwuj, czy stosują strukturalne podejście w sprzedaży
  • Z jakich narzędzi technologicznych korzystają w sprzedaży – Obserwuj, czy potrafią pracować efektywnie
  • Skąd czerpią wiedzę o sprzedaży – Obserwuj, czy aktywnie się edukują

Jeśli nie zapytałeś wcześniej o realizację celów sprzedażowych, obszar sprzedażowy, strategię pozyskiwania nowych klientów itd. — zrób to teraz.

Następnie dodaj kilka pytań behawioralnych:

  • Kiedy ostatnio przegrali szansę sprzedaży i co zrobili potem – Obserwuj, jak radzą sobie z porażką i czego się z niej nauczyli.
  • Kiedy ostatnio wygrali szansę sprzedaży i co zrobili potem – Obserwuj ich entuzjazm i czy potrafili później powtórzyć swoje działania.
  • Jak zdobyliby dużego klienta – Obserwuj ich sposób działania, czy rozumieją podróż klienta, rolę poszczególnych osób decyzyjnych, dział zakupów itd.
  • Jak tworzą proces sprzedaży – Obserwuj, jak zarządzają szansami sprzedażowymi, czy wiedzą, kiedy je przesuwać dalej, jak utrzymać ciągłość procesu i jak zapobiegać blokadom.

W rozmowie rekrutacyjnej w sprzedaży można zadać setki pytań, ale wybierz tylko kilka. Większość i tak rozwinie się w dłuższą rozmowę. Wybierz takie, które pasują do opisu stanowiska — tylko wtedy wniosą realną wartość.

Ponownie przedstaw stanowisko

Tym razem w szerszym kontekście.

Odpowiedz na ich pytania

Powinni mieć coś przygotowanego.

Ustal kolejne kroki

Jeśli kandydat Ci się spodobał, gorąco polecamy przetestować jego umiejętności sprzedażowe. Tak, powtarzamy się — ale przedstawiciele handlowi potrafią się sprzedać. Wiedzą, co chcesz usłyszeć, i Ci to powiedzą. Zawsze sprawdź ich „w akcji”, zanim złożysz ofertę — nawet proste odgrywanie scenki (roleplay) pokaże Ci, jak sobie radzą.

Czas na testowanie

3. TESTOWANIE PRZEDSTAWICIELI HANDLOWYCH Z UMIEJĘTNOŚCI SPRZEDAŻOWYCH

Testuj wszystkich — zarówno juniorów, jak i seniorów. Możesz się zdziwić, jak naturalni potrafią być niektórzy juniorzy i jak często seniorzy przeceniają swoje umiejętności. Jeśli ktoś zniechęca się zaproszeniem do testu sprzedażowego, potraktuj to jako świetny filtr. Albo nie byli tak naprawdę zainteresowani, albo wiedzieli, że sobie nie poradzą.

Jeśli nie masz dużego doświadczenia w sprzedaży (a kandydat może być pierwszym przedstawicielem handlowym w całej firmie), zaproś profesjonalistów, którzy pomogą lub przeprowadzą cały test sprzedażowy za Ciebie. Jeśli testujesz samodzielnie — bądź fair. Wyślij instrukcje i materiały do nauki z kilkudniowym wyprzedzeniem. Niektórzy kandydaci będą musieli poznać zupełnie nową branżę i produkt, więc daj im na to wystarczająco dużo czasu.

Rodzaje testów sprzedażowych w procesie rekrutacyjnym

Powinieneś przygotować różne wersje testów w zależności od typu stanowiska. Przedstawicieli handlowych testujemy z:

  • Cold Emailing
  • Cold Calling
  • Symulacja spotkania sprzedażowego (Role-play)
  • Informacja zwrotna to prezent
  • Od twojego „tak” do ich „tak”

Przyjrzyjmy się im szczegółowo:

❄️ COLD EMAILING I COLD CALLING

Jeśli rekrutujesz na stanowisko związane z akwizycją sprzedażową, poproś kandydatów, aby napisali i wysłali do Ciebie cold e-mail, a następnie zadzwonili do Ciebie, udając przedstawiciela handlowego kontaktującego się z potencjalnym klientem.

Te dwa zadania przeprowadzamy jako niespodzianki (pop-upy), ale zostawiamy kandydatom wystarczająco dużo czasu na przygotowanie.

Cold e-mail pozwala ocenić:

  • dobór tematu wiadomości – czy skłania do otwarcia e-maila?
  • strukturę i poprawność językową – zwracamy uwagę na długość, załączniki itp. (mniej znaczy więcej!)
  • personalizację – czy wykonali research, żeby znaleźć wspólny punkt zaczepienia?
  • wezwanie do działania (CTA) – czy zachęca do odpowiedzi?

Wierzymy, że pisania cold e-maili można nauczyć później dzięki wsparciu liderów sprzedaży, ale chcemy wiedzieć, z jakiego poziomu startujemy.

Cold call to okazja, by ocenić:

  • prezentację ustną – ton głosu, tempo mówienia, pewność siebie
  • czy potrafią się przedstawić, opowiedzieć o firmie i narzędziu, i zaprezentować ofertę w bardzo krótkim czasie
  • czy kwalifikują już przez telefon – badają potrzebę przed spotkaniem?
  • czy potrafią zamknąć rozmowę telefoniczną – czy uda im się umówić kolejny krok, czyli spotkanie?

Wprowadź kilka obiekcji, by sprawdzić, jak sobie z nimi radzą. Nie bądź ani zbyt miły, ani zbyt nieprzyjemny. Staraj się zbić ich z tropu, żeby zobaczyć, czy na to pozwolą. Po prostu bądź przeciętnym potencjalnym klientem.

🎭 SYMULACJA SPOTKANIA SPRZEDAŻOWEGO (ROLE-PLAY)

To najczęściej wykorzystywana forma testu. Symulowane spotkanie przedstawiciela handlowego z potencjalnym klientem.

Do tego ćwiczenia używamy prawdziwych rozwiązań typu software. W zależności od poziomu doświadczenia kandydata wykorzystujemy wersje prostsze lub bardziej złożone. Na kilka dni przed testem przesyłamy kandydatowi one-pagery, prezentacje, strony internetowe i inne materiały, które pomogą mu zapoznać się z narzędziem, które będzie nam sprzedawać.

W zależności od typu rozwiązania ustalamy scenariusz — np. sprzedaż oprogramowania HR oznacza spotkanie z menedżerem HR i regionalnym dyrektorem HR już podczas pierwszego spotkania.

Role-play zazwyczaj trwa od 30 do 45 minut. Na co zwracamy uwagę:

  • Rapport – czy zaczną od small talku? Czy brzmią naturalnie?
  • Wstęp i pitch – marzymy, by pominęli marketingowe ogólniki. Czy ustalają ramy czasowe i agendę spotkania?
  • Kwalifikacja – czy potrafią odkryć nasze kluczowe potrzeby? Czy pogłębiają pytania? Czy naprawdę chcą zrozumieć, czy tylko „odhaczają” punkt?
  • Prezentacja/DEMO – nie zależy nam, czy przygotują prezentację, pokażą stronę internetową, czy opowiedzą z głowy. Ważne, czy dopasują rozwiązanie do naszych potrzeb.
  • CTA (wezwanie do działania) – czy pozwolą nam się wymigać bez zobowiązań, czy doprowadzą do umówienia kolejnego spotkania? Czy wiedzą, kto podejmuje decyzje w naszej firmie? Czy znają nasz budżet i termin możliwej implementacji?

Uczyń symulację spotkania wymagającą — ale nie za bardzo!

Nie ułatwiamy zadania kandydatom. Przede wszystkim — nie uprzedzamy ich, że na spotkaniu pojawi się druga osoba. Obserwujemy, czy zareagują i zapytają o jej rolę. Dodajemy też typowe obiekcje, takie jak: „To za drogie”, „To nie jest odpowiedni moment”, „Musimy najpierw porozmawiać z Johnem” itd., i sprawdzamy, jak radzą sobie z negatywnym feedbackiem.

Czego nie robimy — nie testujemy ich ze znajomości funkcji i możliwości produktu, który sprzedają, bo byłoby to nie fair wobec osób, które nie znają jeszcze rozwiązania. Zamiast tego pytamy, czy zrobili research o branży i problemach, które to rozwiązanie rozwiązuje.

Symulacja spotkania sprzedażowego nadaje się również dla juniorów — nie oczekuj jednak, że będą błyszczeć. Sprawdź, czy dają się prowadzić i są otwarci na rozwój. Upewnij się, że instrukcje przygotowawcze są jasne i konkretne.

Podczas symulacji obserwuj, jak się przygotowali i jak radzą sobie w relacji z ludźmi. Po zakończeniu spotkania daj im feedback — co mogą poprawić — i powtórz role-play.

Wtedy dowiesz się, czy są wystarczająco bystrzy i zaangażowani, byś mógł ich czegoś nauczyć.

🎁 INFORMACJA ZWROTNA JEST PREZENTEM

Spraw, aby kandydaci zrozumieli twoją ostateczną decyzję. Oferuj informacje zwrotne na temat ich wyników w odniesieniu do wszelkich testów, które przeprowadziłeś. Wskaż, co poszło dobrze, a co nie. Wyjaśnij, jak można by to zrobić inaczej, pokaż metodologie lub techniki, które mogłyby pomóc im się poprawić.

Śmiało angażuj się w dyskusje; informacja zwrotna jest zwykle najbardziej ceniona.

Niektórzy kandydaci mogą próbować się tłumaczyć, walczyć z tobą, obwiniać swoje słabe wyniki za czynniki zewnętrzne, twierdzić, że prawdziwe spotkanie miałoby inny charakter itd.

Bądź czujny; nie są to cechy osoby, którą można coachować. Upewnij się, że zapewniasz wszystkim te same warunki. W ten sposób możesz odfiltrować tych kandydatów bez żalu.


Z każdym kandydatem spisz ocenę, daj sobie dzień na przemyślenie wyników i wybierz najlepiej ocenionego przedstawiciela handlowego.

🤝 OD TWOJEGO TAK DO ICH TAK

Słuchaj tego, co podpowiada ci intuicja – jeśli wyniki są, ale chemii brakuje, to nie poprawi się to w przyszłości.

Twoi klienci najprawdopodobniej będą mieli to samo odczucie. Bądź ostrożny, kogo zapraszasz do zespołu sprzedaży. Jeśli jesteś pewny co do kogoś, złóż mu ofertę i bądź gotów do negocjacji.

A teraz przychodzi ta "zabawna część". Możesz nie być jedyną firmą, z którą kandydat, którego chcesz, jest w trakcie procesu rekrutacyjnego. Czasami będą mieli problem z podjęciem decyzji!

Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby ich decyzja skłoniła się w twoją stronę:

  • Trzymaj się terminów – nic nie robi gorszego wrażenia niż niezrealizowanie obietnic.
  • Bądź szybki – bo ktoś złoży ofertę szybciej.
  • Pokaż im miejsce pracy – oprowadź ich po biurze i przedstaw kolegów, aby zacząć proces budowania więzi emocjonalnej – to może się zdarzyć na każdym etapie procesu rekrutacyjnego.
  • Zaproś ich – na lunch, kolację, drinki z zespołem sprzedaży poza biurem.
  • Wyślij im filmy – nagrane przez innych członków zespołu sprzedaży, z osobistymi wiadomościami i powodami, dlaczego powinni dołączyć do zespołu.
  • Bądź w kontakcie – regularnie, daj im termin na podjęcie decyzji.

Trzymam kciuki!

Jeśli podpiszesz umowę, natychmiast rozpocznij proces preboarding/onboarding. Nigdy nie słyszałeś o preboardingu? Opowiemy ci o tym w następnym artykule, który będzie skupiał się na oswajaniu nowego pracownika.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że teraz rozumiesz, co mieliśmy na myśli mówiąc o „maksymalnie praktycznym podejściu”. Chodzi o symulacje. Testowanie to najdłuższa, ale najbardziej wiarygodna metoda selekcji pracowników, która pokaże, czy powinieneś zatrudnić kandydata, czy nie.

Zatrudnienie niewłaściwej osoby będzie kosztować cię fortunę, więc nie wahaj się zaprosić profesjonalistów na każdym etapie rozmowy rekrutacyjnej.


Nie zapomnij połączyć wyników z własną intuicją. To również bardzo wiarygodne narzędzie.

NASTĘPNY ARTYKUŁ

27.05. 2025

Czas czytania: 7 minut

ONBOARDING SPRZEDAŻOWY: Jak rozpocząć pracę z nowym zespołem
raynet